เคยสังเกตกันไหมครับ  เวลาเราไปโรงพยาบาลเพื่อรับการผ่าตัด ไม่ว่าจะผ่าตัดที่ไหน  จะผ่าตัดที่ท้อง ที่ขา ที่แขน หรือก้น  ทางแพทย์เจ้าของไข้มักจะให้เรางดน้ำงดอาหารกันตลอด โดยงดกันที ก็ไม่ใช่น้อย  6-8 ชั่วโมงกันเลยทีเดียว แต่ที่เค้างดน้ำกับอาหารก็มีเหตุผลนะครับ 

        การงดน้ำงดอาหารก่อนผ่าตัด ปกติแพทย์จะใช้คำว่า NPO = Nothing per  oral แปลว่า ไม่ให้มีอะไรผ่านปาก ลูกอม ขนมอะไรก็ห้าม  (น้ำลายของผู้ป่วยกลืนได้นะครับ) ซึ่งโดยปกติการงดนี้จะแบ่งเป็น  งดอาหารแข็ง (Solid food เช่น ข้าว ก๋วยเตี๋ยว นมทุกชนิด) ประมาณ 6-8  ชั่วโมง และอาหารเหลวใส (เช่น น้ำเปล่า กาแฟดำ) เป็นเวลา 2  ชั่วโมงก่อนผ่าตัด  เหตุที่ต้อง NPO เพราะการไปผ่าตัดโดยทั่วไป  มักจะต้องให้การระงับความรู้สึกแบบทั้งตัวหรือที่เรียกว่า ดมยาสลบ (General  anesthesia) หรือให้ยาที่ทำให้ความรู้สึกตัวลดลง

     ทำให้มีภาวะที่หลอดลม(Trachea) เปิดอยู่  และกล้ามเนื้อที่ตีบหลอดอาหารเกิดการหย่อนตัว  ถ้ามีอาหารในกระเพาะอาหารเนื่องจากไม่ได้งดไว้ก่อน  อาหารอาจจะท้นขึ้นมาเข้าทางหลอดลมนี้ได้ เกิดภาวะสำลักอาหารเข้าปอดและทำให้  ปอดอักเสบ (Aspiration pneumonitis) หรือ ปอดติดเชื้อ(Aspiration  pneumonia) ตามมาได้ ซึ่งอาจจะรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้เลย

       แล้วทำไมการผ่าตัดที่ไม่ได้ดมยาสลบ ก็ต้องงดน้ำงดอาหารด้วย?  คำถามนี้หลายคนก็อาจจะสงสัย เพราะบางทีคุณหมอก็บอกเราว่าจะ block หลัง  หรือฉีดยาชาที่ด้านหลัง (spinal anesthesia)  หรือฉีดยาชาที่เส้นประสาทที่ต้นแขน (brachial block) ไม่ได้ดมยาสลบซักหน่อย  ทำไมต้อง NPO เหตุผลก็คือการฉีดยาระงับความรู้สึกเฉพาะที่ (Regional  anesthesia) ถ้าทำได้สมบูรณ์ก็ไม่ต้องดมยาสลบหรอกครับ

      แต่คุณหมอเค้าไม่รู้ล่วงหน้านะครับ  ว่าการผ่าตัดนี้อาจจะยาก และยาวนานจนยาชาที่ให้หมดฤทธิ์ก็ได้  (ทำให้ต้องเปลี่ยนเทคนิคไปดมยาสลบ) หรือผู้ป่วยอาจจะโชคร้าย  แพ้ยาชาแบบรุนแรงขึ้นมา หรือเกิดภาวะแทรกซ้อนขณะผ่าตัด  จนต้องใส่ท่อช่วยหายใจ  (ซึ่งทำให้มีความเสี่ยงในการสำลักได้ถ้าไม่ได้งดน้ำงดอาหาร)  โดยปกติเลยให้งดน้ำงดอาหารไว้ก่อน เกิดมีอะไรขึ้นมา  จะได้ไม่ไปเพิ่มความเสี่ยงให้คนไข้โดยไม่จำเป็นครับ 

 ขอขอบคุณเนื้อหาจาก : กลุ่มโรงพยาบาลจุฬารัตน์